การพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตและการพัฒนากระบวนการผลิตแตนเบียนหนอน Cotesia flavipes (Cameron) (Hymenoptera: Braconidae) ในเชิงพาณิชย์
องค์ความรู้
การเพาะเลี้ยงแตนเบียนหนอนโคทีเซีย
สรุปองค์ความรู้
แตนเบียนหนอน Cotesia flavipes (Cameron)
เป็นแตนเบียนระยะหนอนที่สำคัญของหนอนเจาะลำต้นและยอดอ้อย ตัวเต็มวัยตัวเมียจะเริ่มวางไข่ในวันแรกหลังจากฟักออกมาจากดักแด้ โดยวางไข่เข้าไปข้างในตัวหนอนเจาะลำต้นและยอดอ้อย ซึ่งหนอนที่ถูกเบียนนี้จะกินอาหารน้อยและเคลื่อนที่ช้าลง ระยะฟักไข่ใช้เวลาประมาณ 1 – 2 วัน การเจริญเติบโตของแตนเบียน C. flavipes ตั้งแต่ระยะไข่ถึงระยะก่อนเข้าดักแด้ประมาณ 12-14 วัน ระยะก่อนเข้าดักแด้ประมาณ 1-2 วัน ระยะดักแด้ประมาณ 5-7 วัน ดักแด้แต่ละตัวจะอยู่ติดกันเป็นกลุ่ม และมีขนอ่อน ๆ สีขาวพันอยู่รอบ ๆ ตัวหนอน ตัวเต็มวัยตัวผู้มีอายุประมาณ 3-4 วัน ตัวเต็มวัย ตัวเมียมีอายุประมาณ 2-3 วัน แตนเบียนตัวเมียสามารถเข้าทาลายหนอนเจาะลาต้นและยอดอ้อยได้ทุกระยะ วงชีวิตตั้งแต่ระยะไข่จนถึงตัวเต็มวัย ประมาณ 20-22 วัน 
ภาพ วงจรชีวิตแตนเบียนหนอนโคทีเซีย
หนอนเจาะลำต้นและยอดอ้อยที่พบในประเทศไทย 5 ชนิด ได้แก่ Chilo sacchariphagus หนอนเจาะลำต้นและยอดอ้อยลายจุดใหญ่ Chilo infuscatellus หนอนเจาะลาต้นและยอดอ้อยลายแถบ Chilo tumidicostalis หนอนเจาะลาต้นและยอดอ้อยลายจุดเล็ก Sesamia inferens หนอนเจาะลาต้นและยอดอ้อยสีชมพู Scirpophaga excerptalis หนอนเจาะยอดอ้อยสีขาว 
ภาพ Chilo sacchariphagus หนอนเจาะลำต้นและยอดอ้อยลายจุดใหญ่ 
ภาพ Chilo infuscatellus หนอนเจาะลาต้นและยอดอ้อยลายแถบ 
ภาพ Chilo tumidicostalis หนอนเจาะลาต้นและยอดอ้อยลายจุดเล็ก 
ภาพ Sesamia inferens หนอนเจาะลาต้นและยอดอ้อยสีชมพู
ภาพ Scirpophaga excerptalis หนอนเจาะยอดอ้อยสีขาว
วิธีการใช้แตนเบียนหนอนโคทีเซีย เพื่อการควบคุมหนอนเจาะลำต้นและยอดอ้อยโดยชีววิธีในสภาพไร่ ระยะดักแด้ของแตนเบียนหนอนโคทีเซียจะถูกบรรจุในบรรจุภัณฑ์ซึ่งเป็นถ้วยพลาสติกใส ภายในถ้วยมีกระดาษไขทาน้ำผึ้งสำหรับเป็นอาหารของตัวเต็มวัย เก็บไว้ให้แตนเบียนฟักจากระยะดักแด้เป็นตัวเต็มวัย ปล่อยให้ผสมพันธุ์แล้วเป็นเวลา 24 ชั่วโมง 
ภาพ แตนเบียนหนอนโคทีเซียที่บรรจุอยู่ในถ้วยพลาสติกใสเพื่อรอการปลดปล่อย
การปลดปล่อยแตนเบียนหนอนโคทีเซีย ทำในช่วงเช้า (ก่อน 8.00 น.) หรือเย็น (หลัง 16.00 น.) ทำการปลดปล่อยแตนเบียนหนอนหลังจากอ้อยเริ่มแตกหน่อ จำนวน 150-200 ตัวต่อไร่ ทุกเดือน โดยนำบรรจุภัณฑ์ไปแขวนไว้ที่ใบอ้อยบริเวณที่พบการทำลายของหนอนเจาะลำต้นและยอดอ้อย
ภาพ การปลดปล่อยแตนเบียนหนอนโคทีเซีย
ช่องทางการติดต่อ
วิวัฒน์ เสือสะอาด (หัวหน้าโครงการ)
ภาควิชากีฏวิทยา คณะเกษตรกำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน นครปฐม 73140
เบอร์ติดต่อ: 0 3428 1265 และ 0 3435 1886 โทรสาร 0 3435 1881
E-mail: agrwis@ku.ac.th